Page 37 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 1. Sayı

Tepesi büyük Konya Höyüğü’nün görünen Arzawalılara karşı bir tampon eyalet olarak
kısmıdır. Bu höyüğün çapı Karahöyük’ün olduğu kurulan Tartuntaşşa’nın Kadeş Savaşı
gibi bir kilometre çapında olmalıdır. Kentin sırasında Hititlere başkentlik yaptığı biliniyor.
değişik yerlerinde yapılan temel kazılarında Hitit kralı Muvattaliş’in başkenti buraya
geçmişe ait buluntular ortaya çıkmaktadır. taşımasından sonra yaklaşık 10 yıl başkent
Hatip Kalesinde bulunan Tarhuntaşşa
Hititler dağ, nehir ve göl gibi doğal sınırlara
göre Anadolu coğrafyasını adlandırıyorlardı. başkentlik yapmıştır, ancak daha sonra başkent
Ülke Maraşşantiya ( Kızılırmak)’tan itibaren Muvattaliş’in oğlu Urhi Teşub tarafından
doğu kesimi “Yukarı Ülke/ KUR.URU.UGU. yeniden Hattuşa’a taşınmıştır. Amcası III.
TI”, batısı ise “Aşağı Ülke. KUR.URU.ŠAP-LĪ- Hattuşiliş ona karşı bir darbe düzenleyerek
TI” olarak tanımlanıyordu (Bryce 2005). onu sürgün edince diğer yeğeni Urhi Teşub’un
küçük kardeşi Kurunta’yı buraya atayarak
Aşağı Ülke içinde yer alan Konya çevresi, Luvi aralarında bir saldırmazlık antlaşması
bölgesinde olduğu için Luvi Fırtına Tanrısı yapılmıştır, bu antlaşma bir süre sonra tahta
Tarhu’nun adından hareketle burada tesis çıkan IV. Tuthalia ile Kurunta arasında da
edilen eyalete Tarhuntaşşa adı verilmişti. Hitit yenilenmiştir, fakat Kurunta’nın bu duruma
yazılı belgelerinden bu eyaletin doğudaki sınırı isyan ederek başkent Hattuşaş’ı yağmaladığı
Lamiya ( Antik Grek.Lamos- Günümüzde ve kendisini büyük Hitit Kralı ilân ettiği
Limonlu) Çayı, batıda Kaştariyaş (Antik Grek. Hatip’teki yazıtından ortaya çıkmaktadır. IV.
Kestros - günümüzde Aksu), kuzeyde adından Tuthalia’nın oğullarının bir Hitit Devleti’nin
tuz kayalıkları olarak tanımlanan Tuz Gölü ve yıkılışı sırasında hükümdarlıklarının sürmesi bu
güneyde Akdeniz yer alıyordu. durumun fazla sürmediğini yansıtmaktadır.

Hitit devleti kurulduktan itibaren tarihleri Konya çevresi Hitit Anıtları’nın en çok
boyunca kuzeydeki Karadeniz dağlık görüldüğü bir bölgedir. Beyşehir Eflatunpınar,
bölgesindeki Kaşkalar, güneydoğudan Hurriler Fasıllar; Ilgın Yalburt, Kadınhanı Köylütolu,
ve Batı Anadolu’da Arzawalıların akınlarından Hatip Kurunta ve Emirgazi Altarı imparatorluk
rahatsız olmuşlardır. dönemi anıtlarıdır. Ereğli İvriz (Halkapınar

Konya çevresi batıdan gelen Arzawalıların Aydınkent) olarak bilinen Warpalavaş Bereket
Hitit merkezine en etkin akın yaptıkları Anıtı ve Konya Karaman sınırındaki Kızıldağ-
bölgeydi. Hititler bu akınları durdurmak Karadağ Hartapuş Anıtları Geç Hitit Dönemi
ve Arzawa üzerine seferler yapabilmek için Anıtlarıdır (Bahar 1999).
burada bir eyalet kurdular. Tarhuntaşşa Sözlerimizi ilk kez henüz 13 yaşında bir
adı verieln bu eyaletin merkezi kenti çocukken 1916’da Konya’ya uğrayan, daha
Tarhuntaşşa’nın yeri tartışma konusudur. sonra 1926’da burada öğretmenlik yapan
1994 yılında tespit edip 1996 yılında Hatip hayatında derin izler bırakan Ahmet Hamdi
Kayalığında ortaya çıkardığımız Kurunta yazıtı Tanpınar’ın yüz yıl önceki Konya’sının “Beş
bölge tarihinin olduğu kadar Hitit tarihinin Şehir” adlı kitabında çok destansı bir anlatımı
de karanlık birçok noktasını aydınlatmıştır vardır. Onun bu sözleriyle sizi baş başa
(Bahar vd. 1996). bırakıyorum:

35