Page 21 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 1. Sayı

Türbenin iç mekânında yer alan yıldız tonoz
kubbe, kemer içleri ve kemer aynaları, ahşap
gergiler, müsellesler, güney cephe duvar yüzeyi,
kuşak yazıları, filpâyelerin yüzeylerindeki
kalemişleri XV. yüzyıl Türk ve İslâm tezyînat
sanatının en nâdîde örneklerini ihtivâ
etmektedir. Öyle ki türbenin kalemişlerinde,
Türk tezyînat sanatında kullanılan motiflerin
hemen hepsi çok farklı esprilerle kullanılmıştır.
Tasarımların ana motiflerini geleneksel
motiflerimizden rûmî, hatâî ve geçme motifleri
oluşturmaktadır. Tasarımlar oldukça yoğun,
motifler de bir o kadar mübalağalı şekilde
uygulanmıştır. Sanatçı, motifler üzerinde hayal
gücünü zorlamış, motiflere hareket katmış,
motif içerisinde motif üretmiştir. Türbenin
kalemişi tezyînatı kapsamında uygulanan
her bir yazı tablosu ise kendi içerisinde ayrı
bir değerlendirmeye tâbi olacak şekilde
farklı üslûpta istiflenmiştir. Tüm bunların
yanında minyatür tarzındaki resimlerin duvar
yüzeylerinde yer alması ilginç olmakla birlikte
devrin üslûbunu yansıtmaktadır. Tablolarda
ağaç, servi, sümbül gibi nebatlar resmedilmiş,
yeniden doğuş, Mevlevî felsefesi anlatılmaya
çalışılmıştır. Bir türbe yapısında böyle tabiat
resimlerinin bulunması, tasarıma zenginlik
katmıştır. Kubbe-i Hadrâ’nın kubbe ve
duvar yüzeylerindeki kalemişlerinin desen ve
motiflerindeki benzer örnekler bizlere XV.
yüzyıl Bursa ve Edirne yapılarını hatırlatır.

Kubbe-i Hadrâ’nın kalemişlerini ele aldığımızda
tezyînatı oluşturan üç farklı unsurun olduğu
dikkat çekmektedir. Bunlar nakışlar, yazılar ve
manzara resimleridir.

Kubbe
Kubbe dilimleri içerisinde kırmızı zemin
üzerinde rûmî motifler ve geçme motiflerinden
Fotoğraf 4 Kemerlerin iç tezyinatı

19