Page 153 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 7. Sayı

SİRÂCEDDİN URMEVÎ’NİN OĞLU KADI İMÂDEDDİN’İN

KONYA’DAKİ DÂRÜ’L-HÜFFÂZ’I

HAKKINDA VAKIF KAYITLARI

ELMİN ALİYEV

Sirâceddin Urmevî, XIII. yüzyıl Anadolu duruma üzülünce, Hüsâmeddin Çelebi dua
Selçuklu topraklarında gerek entelektüel ederek Mevlânâ’dan şefaatte bulunmasını
gerekse de sosyo-politik çevrelerde etkin ister. Birkaç gün sonra Hüsâmeddin Çelebi,
konumu ile bilinen bir düşünürdür. Biyo- rüyasına giren Urmevî’yi cennette dolaşırken
bibliyografik kaynakların yanı sıra kendisinin, görür, bu makama nasıl eriştiğini sorduğunda
öğrencilerinin ve akranlarının eserlerinden ise “Mevlânâ hazretlerinin inayeti ve Sultan
onun ilmî kişiliği, özellikle de otuz yıl kadılık Veled’in cenazemde hazır bulunmasıyla”
yaptığı Konya’daki yaşamı hakkında bilgi cevabını alır. Müjdeli haber Kadı İmâdeddin’e
edinmemiz mümkündür. Urmevî’nin aile anlatılır ve o, iki oğlu ile birlikte Hüsâmeddin
fertleri ve soyundan gelen kişiler mevzu Çelebi’ye intisap ederek mürit olur.1
bahis edildiğinde ise kaynakların cömert (…) Sultan Veled hazretleri (Tanrı onun aziz olan
davrandığı pek söylenemez. Bu bakımdan sırrını kutlasın) dostlar arasında şöyle rivayet
burada ele alacağımız iki arşiv vesikasının etti: Kadı Sirâceddin hazretlerinin (Tanrı rahmet
nadir kaynaklardan olduğunu rahatlıkla ifade etsin) cenazesini mezarın kenarına getirdiklerinde
edebiliriz.
ben, Çelebi Hüsâmeddin hazretlerinin yanında
Elimizdeki mevcut veriler, Urmevî’nin aile oturmuştum. “Bahâeddin şuraya bak” dedi
fertlerinden sadece oğlu İmâdeddin hakkında bana. Onu toprağa koyup mukri telkin vermeye
kısıtlı malumatı haizdir. Bu konudaki en erken başladığında onun mezarından siyah bir dumanın
tarihli kaynak, Mevlânâ Celâleddin Rûmî’nin çıktığını, mezarlıktan bir toz kalktığını, sonra
menkıbelerinin anlatıldığı Menâkibü’l- tekrar mezara girdiğini gördüm. “Gördün mü?”
ârifîn’dir. Ahmed Eflâkî’nin (ö. 761/1360) dedi bana Çelebi. “Evet, acayip bir duman gördüm”
naklettiği bir hikâye, Urmevî öldüğü sırada dedim. “İşte bu duman, onun geçmiş veliler ve
kadı olduğu anlaşılan oğlu İmâdeddin’in bizim Hüdâvendigâr’ımız hakkındaki inkarının
evli ve iki çocuk babası olduğunu işaret dumanıdır, eğer sana onun diğer hallerini de
etmektedir. Hikâyeye göre, geçmiş velileri, göstersem acırsın. Kim bilir o daha neler görecek.”
bilhassa da Mevlânâ Celâleddin Rûmî’yi dedi.
inkârı dolayısıyla Urmevî’ye mezarda eziyet Onun haline yüreğim yandı ve “Bu kadar engin
edildiği Hüsâmeddin Çelebi (ö. 683/1284) bilgili bir bilgin, böyle olsun ha!” diye içime sonsuz
tarafından Sultan Veled’e (ö. 712/1312) bildirilir. bir acıma geldi. “Bugünden sonra senin mübarek
Sultan Veled, böyle bir âlimin düştüğü kötü
ayağının bereketiyle Hüdâvendigâr’ımız ona şefaat

1 Ahmed Eflâkî, Menâkibü’l-ârifîn, tsh. Tahsin Yazıcı (Ankara: Çâphâne-i Encümen-i Târîh-i Türk, 1961), II, 763-765.

151