Page 157 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 7. Sayı

SİRÂCEDDİN URMEVÎ’NİN BAĞI VE

TÜRBESİ

MUHAMMET ALİ ORAK

XIII. yüzyıl İslam düşüncesinin en önemli Musalla Mezarlığı olarak bilinen yere
isimlerinden Kadi’l-Kudat, bürokrat, Şafii defnedilmiştir. Eflâki, Urmevî’nin buraya
fıkıh alimi ve büyük mantıkçı Ebü’s-Senâ defnedildiğini açıkça söylerken, türbesinin
Sirâcüddîn Mahmûd b. Ebî Bekr b. Ahmed yeri hakkında da doğrudan dönemin kaynağı
b. Hâmid el-Urmevî, yaşadığı yüzyılda ortaya olarak tafsilatlı bilgi vermektedir. Eflâki’nin
koyduğu sistematikle Osmanlı düşüncesini bildirdiğine göre Mevlâna hayattayken Kadı
doğrudan etkilemiş bir kişiliktir. Sirâceddin Sirâceddin’in rebap konusunda söyledikleri
Urmevî, günümüz Azerbaycan’ının Rızaiye/ dolayısıyla Mevlânâ, “bunlar soğuk demiri
Urmiye şehrinde dünyaya gelmiş olsa da dövüyorlar. Onların mezarları üzerinde rebap
Musul, Dımaşk, Mısır, Sicilya... gibi yerlerden çalacaklar,” sözünü naklettikten sonra şöyle
sonra onun ilim hayatını pratize ettiği yer bir olayı anlatır: “Mevlânâ öldükten sonra
Konya olmuş, Türkiye Selçuklu tarihindeki (birgün) dostlar, Konya Meydanı’nda sema
önemli olayların içerisinde rol almış ve burada ediyorlardı. Birdenbire şiddetli bir yağmura
vefat etmiştir. tutuldular. Bunun üzerine sema ede ede Kadı
Sirâceddin’in (Allah rahmet etsin) mezarının
Sirâceddin Urmevî’nin 682 (1283)’de 85 yaşında
vefat ettiği dönemde Türkiye Selçuklu bulunduğu yere gelip büyük bir sema yaptılar
Darülmülk’ü Konya, halen Moğol tahakkümü ve Mevlânâ’nın sözünü hatırlayıp hak
altındaydı. Dönemin kaynaklarından verdiler.”
Kerimüddin Aksarayî, Urmevî hakkında Eflâki’de geçen Konya Meydanı, günümüzde
şöyle demektedir; “İlim âlimi, faziletler Musalla Mezarlığı içerisinde “Namazgâh”
denizi, şeriat göğünün güneşi, hakikat ve olarak isimlendirilen yerdir. Burada şu soru
tarikat okyanusunun merkezi olan; aklî akla gelmektedir. Sirâceddin Urmevî’nin
ve nakli ilimlerde dünya âlimlerini geride türbesi Musalla Mezarlığı içerisinde
bırakan; dünyanın fazıllarının her taraftan Konya Meydanı’nda, yani günümüzdeki
istifade için faydalı meclisine yönetip Konya Namazgâh’ın ne tarafında olabilir? İlk olarak
Dârülmülk’ünde, Pervin yıldızının etrafında Türkiye Selçuklu Konya’sını ele aldığımızda
toplanır gibi toplandıkları Kadı Sirâceddin Konya Meydanı’nın kuzey tarafı yani
Urmevî de (o yıl) hayata veda etti. (O öldükten günümüzde şehitlik olarak isimlendirilen
sonra etrafındaki bütün alimler) Benâtün- yerin olamayacağını düşünüyoruz. Şöyle ki,
nâ’ş gibi dağıldılar. “Sirâceddin Urmevî’nin bu alanda Selçuklu asırlarından gelebilen
cenazesi, Türkiye Selçuklu Konya’sında herhangi bir yapı kalıntısı olamadığı gibi,
“Meydan” ismiyle nitelendirilen günümüzde Musalla Mezarlığı içerisinde halen de

155