Page 47 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 1. Sayı

SÖĞÜT’TEN SULTAN SENCER’İN

TÜRBESİNE KURULAN BAĞ

AZMİ ÖZCAN

Oğuz’un Türkistan’daki en gözde
mekânlarındandır Merv. Ama bizimle
ilgisi bundan da ötedir. Konya’yı başkent
yaparak bir medeniyet merkezi hâline
dönüştürenlerin atalarının bağrında
ebediyete uğurlandığı bir mübarek yer, ilim,
irfan ve kızılelma yolculuğunda her şeyin
başladığı ilk duraktır.

Bu yolculuğun iki kolbaşı Selçuklular ve
Osmanlılar buradan ufuklara meydan
okudular; Selçuklular Malazgirt üzerinden
Konya’ya ulaşırken Osmanlılar da Ahlât
yoluyla nihayet Söğüt’e otağ kurdular.

Karakum Çölü’nün kuzey kısmında, Amu Sencer ile görüştüğü, mektuplaştığı bilinir.
Derya’nın Aral denizine dökülen ağzında, Merv Emeviler’e karşı başlatılan Abbâsî
İran ile Hazar kıyılarını Türkistan ile ihtilâline de ilk şahitlik eden şehirdir. Ebû
Doğu’nun büyük şehirlerine bağlayan önemli Müslim el-Horasanî’nin 747’de ordusuyla
bir ticaret yolu üzerinde vakur bir mazinin buraya girmesiyle İslâm tarihinde yeni bir
ihtişamı yanında, öncü sahâbîler, âlimler dönem de başlamış, Halife el-Me’mun da
ve Selçuklu sultanlarının rûhâniyeti ile (813–818) arasında Merv’i merkez yaparak
yoğrulmuş ser mayayı (sermayeyi) barındırır burada yaşamış ve topraklarını buradan
burası.
yönetmiştir.
Merv’de medfun bulunan dört sahâbînin Selçuklular zamanında Doğu Horasan’ın
yanında 1048’de Hemedan’da doğan büyük hâkimiyetini eline alan Çağrı Bey’in idare
sûfîlerden Yusuf Hemadanî ve Selçuklu merkezi oldu. Çağrı Bey ve Alparslan burada
Sultanları Alparslan, Sencer ve Çağrı Bey’in kendi adlarına sikke bastırdılar. Ardından
mezarları da buradadır. İlim tarihimizde Büyük Selçuklu Devleti’nin başşehri oldu.
‘Mervezi’ nisbesiyle yer almış onlarca isim Sultan Sencer’in (1118-1157) ufku ve yarım
aslen Mervli demektir. Ve nihâyet risâlet asra yakın saltanatının sağladığı istikrar
nefesini asırlara taşıyan altı isimden Ahmed Merv’i yükselen Türk-İslâm medeniyetinin
bin Hanbel de aslen buradandır. Gazzâlî merkezi yaptı. Her yandan ve yönden
ise bütün bu bölgenin birikimidir ve Sultan
her türlü ilim, sanat ve irfan erbabının