Page 79 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 1. Sayı

“okuyan, okuyucu, söyleyen” anlamına gelen Sahih-i Buhârî’nin 1798’de Kahire’de Ezher
“Han” kelimesinin getirilmesiyle oluşturulmuş Camii’nde Napolyon Bonapart’ın şehre
“Buhârî okuyan kimse” manasına gelen girmemesi dileğiyle, 1902’de yine aynı yerde
Buhârîhân sözcüğü Osmanlı Devleti’nde kolera tehlikesi sebebiyle hatmedildiği
camiler ve türbeler başta olmak üzere çeşitli belirtilmekte, 1920’de Türkiye’de Büyük
mekânlarda Buhârî-i Şerif’i okuyan kimselerin Millet Meclisi açılacağı zaman ülkenin her
genel adı olmuştur. yerinde Ṣaḥîḥ-i Buhârî hatimleri yapıldığı
bilinmektedir. 42
Hatm sözlükte “örtmek, mühürlemek, 42 M. Yaşar Kandemir,
bir şeyi tamamlayıp sonuna ulaşmak” gibi “Hatim”, TDV İslâm
Ansiklopedisi İstanbul 1997
mânalara gelir. Kur’ân-ı Kerîm’i başından Sonuç ve Teklif c.16. s. 469-470; Mustafa
sonuna kadar yüzünden veya ezbere okuyarak Celil Altuntas, Osmanlı İlim
Geleneginde Buhârîhânlık,
bitirmeye, ayrıca Sahih-i Buhârî başta olmak Konya’da hadis meclisleri tertip etmek, bu Selçuk Üniversitesi SBE
Yayınlanmamış Yüksek Lisans
üzere tanınmış hadis kitaplarını okuyup meclislerde bir hadis kitabının tedris etmek, Tezi, Konya 2010; Altuntaş,
sona erdirmeye hatim “hatim indirmek, ihtisas amaçlı hadis ilimlerini öğretmek Mustafa Celil, “Osmanlı İlim
Geleneğinde Buhârîhânlık”,
hatmetmek” denilmiştir. amacıyla darülhadis medreseleri tesis etmek, Hadis Tetkikleri Dergisi, 2010,
açılan medreslerde hadis ilimlerine yer verip yıl 8, sy. 2, s. 33-67.
Kur’ân-ı Kerim dışında bazı hadis kitapları okutmak ve son alarak camilerde hadis 43 İnce Minare Darülhadis
için de hatim merasimleri yapılmıştır. Bu (özellikle Buhârî-i Şerif) okutmak geleneği Dersleri N.E.Ü İlahiyat
merasimler, o kitapların ya bir hoca tarafından Selçuklular’dan başlayarak yirminci yüzyıla Faültesi ile S.Ü. İslami İlimler
Fakültesi hocaları tarafından
talebelerine okutulup bitirilmesi veya bir kadar devam etmiştir. Günümüzde ise bu devam ettirilmektedir.
cemaat tarafından sevap kazanmak için okunup gelenek tamamen unutulmaya yüz tutmuştur.
43
tamamlanması üzerine gerçekleştirlmiştir. Kültürümüzde var olan Buhari okunması ve
Sevap kazanma yanında maddî ve mânevî hatmedilmesi adetinin Konya’da da yeniden
sıkıntılardan, hastalık ve belâlardan, düşman ihyası, geleneğimizde olduğu gibi Sultan Selim
istilâsından kurtulma ve her türlü murada ve Aziziye Camii’nde başlatılması ne kadar
kavuşma amacıyla en fazla okunup hatmedilen güzel olurdu.
hadis kitabı İmam Buhârî’nin yazmış olduğu
Sahih-i Buhârî adlı eserdir.
Mısırlı tarihçi İbn İyâs, 1505’de Mısır sultanına
ait sarayın bahçesinde kurulan büyük bir
çadırda Sahih-i Buhârî hatmi yapıldığını haber
vermekte, daha önceki tarihlerde eserin
sarayda okunduğunu, hatim merasiminin
büyük sarayda yapıldığını, bu esnada kadılara
ve ileri gelen âlimlere hil’atler giydirilip
bahşişler verildiğini, fakat sonraları hatmin
Kale Camii’nde okunup sultanın huzurunda
yapılan kısa bir merasimle bitirildiğini
söylemektedir.

77