Page 85 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 1. Sayı

gibi kıvrılan kayalıklarda” çalışmaların durmamıştır. Döşenen her kilometre hattın
sürdürülmesi ayrıca Fırat üzerinde köprü Berlin ile bağlantısı lojistik olarak sağlanmıştır.
kurma gerekliliği ve benzeri güçlükler Almanlar, tüm hattın işlerliği için 1911 yılına
çalışmaları durma noktasına getirdi (Özyüksel, kadar beklemek durumunda kaldı. Yapılan
1988: 199). hat Almanlar için tüm dünyaya bir mesajdı.
Diğer yandan Anadolu Demiryolu’nun Alman Bu yüzden geçtiği güzergâhtaki vilayetlere
Müdürü olan Karl Helfferich’in Bağdat ekstra bir önem veriyorlardır. Bu sebeple
Demiryolu dışında Osmanlı yöneticileriyle hattın geçtiği güzergâhtaki kır ve şehir
görüşmelerini sürdürdüğü en önemli yaşamı üzerine demiryolunun etkileri dikkate
proje Konya Ovası’nın sulanmasıyla ilgili değerdir. Özellikle 1893-1911 yılları arasında
olandı. Anılarından Helffrich’in İstanbul’a Konya, Eskişehir ve Ankara sancaklarından
varışından hemen iki gün sonra, biran ihraç edilen hububat, sebze ve meyve miktarı
evvel asıl hedefi olan bu konuyu gündeme %1000 artış göstermiştir (Akbulut, 2010: 129).
getirdiği anlaşılıyor. Almanlar için bir zafer 1910 yılında Anadolu Demiryolu’yla 456.167
olarak kabul edilebilecek bir hadise olan ton çoğunluğu tarım ürünlerinden oluşan
Konya Ovası’nın sulamasıyla ilgili imtiyaz, 27 yük taşımacılığı gerçekleşmiştir. Ovalarda
Kasım 1907 tarihinde, “Anadolu Demiryolu geleneksel karasabanın yerini pulluk almıştır.
Şirketine” verildi. Antlaşmaya göre Anadolu Bu durum Konya ve çevresinin refah artışını
Demiryolu Şirketi Beyşehir Gölü’nün suyunu sağlarken, bu çevrede ticaret ile uğraşan bir
200 km uzunluğunda bir kanalla, sulamaya burjuvazinin oluşmasının da önünü açmıştır.
elverişli bölgelere ulaştıracaktı. Anadolu Demiryolu hattı boyunca çok sayıda istasyon
Demiryolu Şirketi yöneticilerinin amacı ve yanında buğday ambarları inşa edilmiş,
bölgede verimliliği arttırarak köylünün alım şehirlerde bağlantı bürosu da olan Tarım
gücünü yükseltmekti. Böylece Almanya’nın Hizmetleri Dairesi kurulmuştur (A.g.e.: 129).
bu bölgeye dış satım yapması kolaylaşacak, Böylece mahsullerin tarlalarda çürümesi
Anadolu Demiryolu Şirketi’nin taşımacılık engellenmiş, geçmişte sadece geçimlik yapılan
gelirleri çoğalacaktı (Özyüksel, 1988: 209). tarımsal üretim, daha organize bir ticari
Ayrıca burada verimi artan mahsulü kolaylıkla üretime dönüşmüştür. Örneğin Konya ve
İstanbul üzerinden Berlin’e götürebilecekti.
çevresinde buğday üretiminde büyük artış
Almanlar Bağdat hedeflerine ulaşmak için görülürken, şehre uzun mesafelerde taşınması
1904 yılında daha önce tamamlanan 200 mümkün olmayan yumurta, meyve ve sebze
km’lik Konya-Bulgurlu arası da dâhil edilirse demiryolu ile getirilmeye başlanmıştır. Ayrıca
I. Dünya Savaşı’na kadar Bağdat Demiryolu şehrin ticaret merkezine dönüşmesi, ticaretle
projesinin 887 km’sinin bitirmişlerdir. Henüz uğraşan insanları kendine çekmiştir. Örneğin
tamamlanamayanlar ise Toros dağlarında 38 1881 yılında 198.398 kişi olan Konya vilâyetinin
km’lik kısım, Amanos dağlarındaki 100 km’lik toplam nüfusu demiryolunun gelişinden bir
kısım ile 690 km uzunluğundaki Samarra- süre sonra özellikle 1890’lı yılların sonunda
Musul-Tel Ebiad hattıdır (A.g.e.: 233). Tüm bu 600.000 kişiyi geçmiştir.
zorluklara rağmen ilginçtir ki hattın kullanımı

83