Page 88 - Dârülmülk Konya Dergisi 2023 1. Sayı

Avrupa’nın yaşadığı sanayileşmeden çok
uzakta olan Osmanlı şehirleri, 19.yüzyıldaki
demiryolları seferberliğinin getirileri ile kayda
değer bir kültürel dönüşümün içine girmiş
olmaları aşikârdır. Bu seferberlik hali Konya’yı
da derinden etkilemiş, İstanbul ile direkt
iletişim içerisine giren şehirlerin yaşam tarz ve
dokusunda meydana gelen değişim Konya’da
da görülmüştür. Şehrin geleneksel yaşamına
dair başlayan yapısal değişim, mimari ve şehir
planlamasına da yansımış, zaman ile şehrin
modern görünümü oluşmaya başlamıştır.

Diğer yandan tarımsal faaliyetlerdeki ilerleme
tarım işçisinin artışının önünü açarken, kentin
içerisinde bir nüfus hareketine de sebep
olmuştur. Dolayısıyla çevre vilayetlerden aynı
dönem içerisinde Konya’ya göç büyük oranda
artmıştır. Osmanlı’nın son döneminde, hatırı
sayılır bir nüfus yoğunluğu ile İmparatorluğun
ileri gelen Sancak’larından birisi olmuştur.
Almanya açısından bakılacak olursa, Konya
bağlantılı Bağdat Demiryolu Hattı, dünyanın
önemli sayılacak bir ham madde deposunu ve
dünyanın en zengin tahıl ambarını Avrupa’ya
bağlıyor ve Almanları İngiltere’nin karşısında
tamamen bağımsızlaştırıyordu. Bu bağımsızlık,
gelecekte Almanya’nın dünya siyaseti için
bir dayanak olacaktı. Demiryolu imtiyazı
Almanya’nın, Rusya ve İngiltere’ye karşı
Türkiye üzerinde etkili olduğunu gösterme
fırsatını da doğurmuştu. Böylece Almanya,
Türkiye üzerine oynanan oyunda söz sahibi
olduğunu gösteriyordu. Fakat çok geçmeden
Almanya’nın bu suretle Yakın Doğu’ya nüfuzu,
İmparatorluk için yeni bir takım tehlikelere
yol açmıştır. Ruslar İstanbul‘un, İngilizler ise
Mısır Hindistan kara yolunun Türk Alman
dostluğu ile tehdit edildiğini görmüşler ve
Fransızlarda Ön Asya’daki siyasi ve ekonomik

86