Page 247 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

SADREDDİN-İ KONEVÎ’DE TEMİZLİK:

TEMİZLİK İBADETTİR,

İBADET DE TEMİZLİKTİR*

VAHİT GÖKTAŞ

Temizlik sadece insan için değil yaşanabilir nezdinde temizlik türleri arasında bir fark
bir dünya için de zaruridir. Dış temizlik görülmediği şeklinde de anlaşılabilir. Ayrıca
gibi iç temizlik de insan olmanın gereğidir. cismanî bir kirin giderilmesinin mânevî
Günümüzde psikolojinin en mühim arınmaya vesile olduğu anlayışı da temizliğin
konularından biri bilinçaltı temizliğidir. ister maddî ister mânevî olsun her türünün
İnsan hatırladığı veya hatırlamadığı pek birbirini geliştirdiğini ve tamamladığını
çok travmanın etkisinde hayatını devam göstermektedir. Nitekim bir hadîs-i şerifte
ettirmektedir. Tüm bu yaşananlar insanın Hz. Peygamber’in bir defasında sabah
günlük hayatına çeşitli şekillerde tesir namazını kıldırırken Rûm Sûresi’ni okuduğu
etmektedir. Bu nedenle evimizi, bedenimizi, ve fakat tilâveti karıştırması üzerine namaz
sokağımızı temizlememiz gerektiği gibi; aynı bitince şöyle buyurduğu nakledilmektedir:
şekilde mânevî temizlik de ruh sağlığımız “Bizimle beraber namaz kılanlara ne oluyor,
açısından kaçınılmazdır. Sûfîler, akıl, tahâretlerine (temizlik) dikkat etmiyorlar.
zihin, kalp, nefs gibi farklı kategorilerde Bu sebeple Kur’an okurken karıştırıyoruz.” 1
insanın mânevî ve ruhsal temizliğine ayrıca Peygamber Efendimiz (sav.) hadîste geçtiği
ehemmiyet göstererek bu husus üzerine gibi bir kişinin tahâretine dikkat etmeyişini
odaklanmışlardır. Sûfîlere göre seyr-ü sülûk açık bir vahiyle değil, sadece namazda
esnasında gönül temizliği ve kalp saflığına Kur’an okumayı karıştırmasıyla anladı.
ulaşmada bedenin, elbisenin, çevrenin Bundan anlaşılıyor ki; temizlik ve abdest,
temizliği büyük öneme sahiptir. Nitekim hem ibadete hazırlık hem de ibadetlerin
tuvalet temizliği gibi nefse ağır gelen makbûliyeti için elzem olan hususlardandır. 2
bir husus, tasavvuf ehli arasında kişinin Tasavvufî düşüncede sülûk ile yetiştirilmesi
benlik, ucb, kibir gibi kötü hasletleri amaçlanan insan tipi temiz insandır. Temiz
gidermesinde mânevî bir eğitim metodu insan, zâhiren ve bâtınen temiz yaşayabilen,
olarak uygulanmıştır. Bu durum sûfîlerin cismanî ve hissî kirlerden arınabilen ve

* Bu metin 6-8 Ekim 2011’de II. Uluslarası Sadrettin Konevi Sempozyumu’nda “Konevî ve Kelâbâzî’nin Bazı Hadisleri Şerhi Bağla-
mında Temizliğin Bâtınî Yorumu” başlığıyla sunulan tebliğin bazı değişikliklerle gözden geçirilmiş şeklidir.
1 Nesâî, “İftitah”, 41.
2 Mevlânâ Eşref AliTânevî, Hadîslerle Tasavvuf, çev. Halid Zaferullah Daudî-Ahmet Yıldırım, İnsan Yay., İstanbul 2023.

245