Page 285 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

yönetme biçimine ilişkin ne söylenebilir? Sonsuz bir sebep-sonuç dizisinin nihaî bir
Tek bir anda çok sayıda bedeni ve dışsal sınıra kadar geriye gitmesi sorunu.
formu yönetebilmesinin imkânsızlığını ya Varlıklar arasındaki ilişkiler insanın gözünde
da bazı ruhların mevcut düzlemde bilgi sonsuzdur ve ancak Tanrı’nın bilgisine göre
ve çalışmalar sonucunda elde edilen bir sonlu olması gerekir. Böyleyken sonludan
yetkinlikle böyle bir makama erişmesinin sonsuz olan nasıl türeyebilir?
imkânsızlığını gösteren herhangi bir kanıt
var mıdır? Ruhun varlığının bedensel yapıdan Cevher, niteliklerinden birinin
sonra geldiğini ve yapıya uygun olarak nefyedilmesiyle nefyedilmiş olmaz, ancak
dengelendiğini mi yoksa ruhun bedenden ısı ateşten nefyedilirse ateş nefyedilmiş
önce var olduğunu ve farklılaştığını mı olur. Aklın görüşüne göre ne madde ne de
savunuyorsunuz? Her iki durumda da, şimdi suret bölünebilir. Öyleyse nasıl olur da suret
bildiği her şeyin bilgisine sahipti de, bedene madde içinde cisimleştiğinde ve ikisi bir
bağlılığı nedeniyle bunları unuttu mu? Yoksa beden oluşturduğunda bölünebilirler?
her türlü bilgi ve nitelikten yoksun muydu?
Ya da tümelleri biliyor ama tikelleri bilmiyor
muydu? 3. “Hasta bir göğüsten gelen balgam ve
şükredenin hediyesi” (nefsetü’l-masdûr ve
Bir dizi sorudan oluşan başka bir soru: tuhfetü’ş-şekûr)
Dünyada insan türünün yok olmayacağını
hangi kanıt gösterebilir? Gök cisimlerinin Bu kısım, yazışmaların tamamlayıcı bir
özellikleri nedeniyle değil de Allah parçasını oluşturmaz. Konevî’nin risâlenin
tarafından bilinen bazı ilâhî şeyler başında yazdığı gibi, “Rab ile mülk ve
nedeniyle yok olması mümkün değil midir? cemâl makamlarını kapsayan hal suretinde
Semâvî güçlerin (el-kuvvetü’l-felekiyye) konuştuğu” (yaklaşık 30 sayfalık) uzun bir
sonsuzluğunun ve değişime ve bozulmaya duadan oluşur. İkinci mektubunda (6. kısım)
uğramadıklarının delili nedir? Gök bu eserin müritlerinden biri tarafından
cisimlerinin tabiatın özelliklerinden ve kendisinden habersiz olarak Tûsî’ye
niteliklerinden uzak olduğuna dair ne gibi gönderildiğini ve mektubuna ve ilk risâlesine
bir delile sahipsiniz? eşlik etmesi için yazılmadığını açıkça
belirtir.
Soru: Ruh, yaşamı boyunca bedene
ya da doğanın özelliklerine bağlılığını
koparamadığına göre, ruhsal acıları ve İkinci Kısım
sevinçleri nasıl tecrübe edebilir? Aynı
şekilde, Tanrı’ya atfedilen mutluluğun doğası 4. Tûsî’nin mektubu
nedir? Tûsî, yazışmayı başlattığı için Konevî’ye
Soru: Tanrı’dan çıkan feyzin hakikati nedir? içtenlikle teşekkür eder, zira kendisi de uzun
zamandır Konevî’yle tanışmayı arzulamış
Ne kanıtlanabilen ne de çürütülebilen ve hatta ona yazmaya karar vermiştir,
münferit sorular arasında şunlar da vardır: ancak diğer alanlarda olduğu gibi burada

283