Page 137 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 7. Sayı
P. 137
URMEVÎ KÜLLİYATININ SEÇKİN ÖRNEKLERİ:
FÂTİH SULTAN MEHMED’İN ÖZEL
KOLEKSİYONUNDAKİ İKİ ESERİN
TEZHİP ÖZELLİKLERİ
GÜLNİHAL KÜPELİ
İnsanoğlu geleceğe yönelik yaşar fakat ve sanat dünyasında da hissedilmiştir.
düşünce ve kültür dünyasını şekillendiren Mesela, Osmanlı sanatının şekillenme
ana çizgileri geriye dönük yolculuklar, sürecini, dönemin estetik zevkini yakından
tarihteki gezinmeler sayesinde birleştirir. takip edilebileceğimiz en belirleyici sanat
Kuşaklar arasındaki zihniyet farkını ortamları olan “nakkaşhâne”lerin bu
belirleyen en önemli etken, hayal dönemde bağımsız kimlik kazanmaları
dünyasının genişlemesine hizmet eden bu oldukça anlamlıdır. Bu atölyelerde Osmanlı
dönüşlerin künhünde saklıdır. Kimileri tebaası vasfına sahip sanatkârlar bazen
bunu bilinçsizce, gelişi güzel biçimde, farklı coğrafyaların temsilcileri olmakla
adeta içgüdüsel olarak yapar. Kimileri de birlikte, her zaman ortak bir himaye
en yüksek bilinç ve farkındalık halinde anlayışıyla karşılanmış ve netice itibariyle
gerçekleştirir; bu geri dönüşlerde kırılma de Semerkant, Tebriz, Herat veya Şîraz
noktalarını veya ivme kazanılan anları gibi sanat merkezlerinde oluşmuş kültürel
keşfeder onları tanımlamaya çalışır. miras, şu veya bu ölçüde yeni bir karakter
Medeniyetler böyle insanların çabalarıyla arz ederek Osmanlı’ya intikal edebilmiştir.
teşekkül eder; önceki kuşakların mirası Bu bağlamda Osmanlı sultanları her zaman
değişik oranlarda devralınarak yeni yapılar sanatçıyı destekleyen, sanatın hamiliğini
oluşturulur ve yeni bir dünya görüşü inşa üstlenen şahsiyetler olarak karşımıza
edilir. çıkar. Bilhassa da Fâtih Sultan Mehmed…
İstanbul’un fethinden sonra şehrin kültür
İstanbul’un fethi de Osmanlı’nın hem
doğusunda hem de batısında tam da bu ve sanat merkezi haline gelmesinde önemli
anlamda bir kırılmaya şahitlik etmiş, çabaları olan Fâtih; siyasî öngörüleri ve
dengeleri değiştirerek yeni bir medeniyet askerî dehasınınyanı sıra entelektüel yönüyle
tasavvurunun inşasını sağlamıştır. Bu de tartışmasız bir dünya lideridir.
oluşum, toplumsal hayatın bütün yönlerinde
ve devlet yönetiminde olduğu gibi ilim
135
