Page 42 - Dârülmülk Konya Dergisi 2025 7. Sayı

uzmanlığı esas olarak hukuk ve diplomasi diğer ve sonraki İslam devletlerininde iç ve dış
alanında olsa da özellikle kriz zamanlarında tehditlere karşı tutumunu şekillendirmede kritik
askeri yönü de öne çıkmıştır. bir öneme sahip olmuştur.
Urmevî, III. Keyhüsrev zamanında Konya’nın Urmevî’nin entelektüel yönü, özellikle de
baskına uğrayacağını haber alan Konya halkını felsefe ve fıkıh alanındaki bilimsel başarıları,
şehri savunmaları için teşvik etmiş ve surlara onun çok çeşitli siyasî ve askerî zorluklarla
çıkarak silahlı mücadeleye girişmiştir. Böylece çözüm üretmesini de beraberinde getirmiştir.
şehir savunmasına bizzat katkı sağlamıştır. Bu Fakat Urmevî’nin hem idareci hem de
faaliyetleri ve cesur tutumu ona Rûm ülkesinin elçi olarak seçilmesi sadece entelektüel
baş kadılığı görevini getirmiştir. Kadılık yeteneklerinin değil, aynı zamanda döneminin
8
görevinde de çeşitli hükümleri üzerinden yöneticileri tarafından kendisine duyulan
şöhretini arttıran Urmevî, bu çerçevede çevresiyle güvenin de bir göstergesiydi. İslam hukukuna
de iyi ilişkiler kurarak bulunduğu konumun dair derin kavrayışı, diplomatik becerileri ve
hakkını vermeye çalışmıştır. Urmevî’nin, o siyasî iç görüleriyle birleşerek onu hem Eyyûbî
dönemde Konya’da bulunan bir diğer meşhur hem de Selçuklu saraylarında önemli bir figür
isim olan Mevlânâ hakkındaki şikayetlere haline getirmiştir. Sonuç olarak Urmevî’nin
yönelik makul ve insaflı hükmü bilinmektedir. mirası, salt entelektüel rolünü aşarak
9
Dönemindeki dinî-siyasî tartışmalar konusunda XIII. yüzyıl İslam Dünyası’nın çalkantılı
verdiği bu hüküm onun makul ve mutedil bir atmosferinde kilit bir siyasî figür olarak da
hukukçu olduğunu göstermektedir. hatırlanmasına vesile olmuştur.
Neticede hem siyasî hem de askerî manzarayı
iyi analiz etmesi, anlaması; diplomasi, hukuk,
savunma ve devlet güvenliğiyle ilgili konularda Kaynakça
yöneticilere hizmet ve rehberlik etmesine olanak Çağrıcı, Mustafa. “Sirâceddin Urmevî”. Türkiye Diyanet
tanınmış, bu durum Urmevî’nin bir entelektüel Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 37/262-264. İstanbul: TDV
olmasının yanında bir bürokrat olarak da Yayınları, 2009.
önemli faaliyetlerin içerisinde bulunabildiğini ve İbn Vâsıl, Müferricü’l-kürûb fî ahbâri Benî Eyyûb. thk.
kendisinin çok yönlülüğünü ortaya koymuştur. Hüseyin Muhammed Rabî’. Kahire: y.y., 1972.
10
Lakin Urmevî’nin siyasî-idarî yönü bunlarla da Marlow, Louise. “A Thirteenth-Century Scholar in the
sınırlı değildi. O Letaifü’l-Hikme adlı eserinin Eastern Mediterranian: Sirâj al-Dîn Urmavî, Jurist,
ikinci bölümünde de görüleceği üzere pratikte Logician, Diplomat”. al-Masâq 22/3 (2010), 290-297.
kazandığı tecrübelerini bir danışman sıfatıyla Sirâcüddîn Urmevî. Letâifü’l-hikme. nşr. Gulâmhüseyin
Yûsufî. Tahran: İntişarat-ı Bünyad-ı Ferheng-i İran, 1351.
teoriye dökerek teorisyen idareci-siyasî yönünü
de öne çıkarmıştır. Onun bu alandaki düşünceleri Tomar, Cengiz. “İbn Vâsıl”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm
Ansiklopedisi. 20/438-440. İstanbul: TDV Yayınları, 1999.
ve meselelere yaklaşımı ile çözüm önerileri, Yûnînî, Kutbüddîn. Zeylü Mir’âti’z-zamân. Haydarabad:
sadece görev aldığı devletlerin değil, dönemin Dâiratü’l-Maârifi’l-Osmâniyye. 1375/1955.

8 Çağrıcı, “Sirâceddin Urmevî”,37/262-264.
9 Çağrıcı, “Sirâceddin Urmevî”, 37/262-264.
10 Marlow, “A Thirteenth-Century Scholar”,290-297.

40