Page 224 - Dârülmülk Konya Dergisi 2024 5. Sayı

bulunmaktır. Böylece insan kendi zâtının
cevherlerinin ve hakikatlerinin asıllarını
tanımış olur. Kendisindeki iyilik ve hayır
cevherlerini iyi değerlendirir. Onları kötü
yönlerine tercih eder. Bu iyi cevherlere
devamlı değer ve ağırlık vermek suretiyle
ruhânî ve ilâhî olgunluklara ve faziletlere
kavuşur. Ebedî ve bâkî olan, kalıcı olan
değerleri, esasları nimetleri, fânî ve geçici
olanlara tercih eder. Bunlara iyice sarılarak
can ve ten bağlarından kurtulup nurânî,
mukaddes ve fânî olmayan yüce şeylerle
ünsiyet tesis eder. Melekût âlemiyle tanışır.

Sonuç olarak, Sadreddin-i Konevî’nin
Nefhatü’r-rûh ve görülebilir, müşâhede edilebilir ve teşhis üç önemli talebesinden birisi olan
tuhfetü’l-fütûh, olunabilir. Ruh hastalıkları ise çoğunlukla Müeyyedüdîn-i Cendî, Nefhatü’r-rûh ve
Müeyyid b. örtülüdür, derindir. Teşhisleri zordur herkes fuhfetü’l-fütûh adlı eserinin ikinci bölümünün
Mahmud b. Saîd bunları tam teşhis edemez.”şeklinde ikinci faslında insanın çeşitli özelliklerini
es-Sûfî (1439) gerekçelendirmektedir. Bundan sonra ele almaktadır. Burada verilen bilgilere
ruhî hastalıkların kimler tarafından göre; insan bütün kâinatın, özü, bir mikro
nasıl tedavi edilebileceğini şöyle dile örneğidir. Bütün âlem, cisimler nefisler,
getirmektedir: akıllar-ruhlar âlemi olmak üzere üç kısma
Allahu Teâlâ’nın dilemesiyle yalnız ayrılmaktadır. İnsan ruh ve cisim (beden)
peygamberler, büyük evliyâ ve halifeleri olmak üzere iki cevherden yaratılmış olup
ve muhakkik sûfîler tarafından teşhis ve özellikleri itibariyle ruh ebedî, beden ise
tedavi edilebilirler. Nebîler ve Resûller fânî yani gelip geçicidir. Bedenin ve ruhun
bu ruh hastalıkları için kesin deva olacak gıdaları olduğu gibi aynı zamanda hastalıkları
şekilde çeşitli zikir, taat ve ibadetleri, fikir da vardır. İnsanların nefislerini, ruhları ve
ve ahlâk ölçülerini âdetâ birer gıda, deva, akıllarını tedavi etmek, bedenî hastalıkları
şurup ve macun gibi tespit, tayin ve tarif tedavi etmeye göre çok daha zordur.
buyurmuşlardır. Tedavi edici inanç düşünce Kötü huyların, ruhî (mânevî) hastalıkların
ve ahlâk esaslarını açıklamışlardır. hepsi ruh ve beden arasındaki kötü uyum
ve kaynaşmadan yani insanın ruhî ve
Cendî, bu konunun en sonunda insanların aklî kuvvetlerine nefsânî arzuların galip
mânevî hastalıklarına ve bunların kimler gelmesinden kaynaklanmaktadır. Bedenî
tarafından nasıl tedavi edilebileceği hastalıkları tabipler, hekimler iyileştirirler.
şeklindeki açıklamalarda bulunmasının Ruhî (mânevî) hastalıkları ise peygamberler
nedenini ise şu şekilde izah eder: ve onların varisleri olan alimler, velîler ve
Burada maksadımız, temel ilimlere ve faydalı ilâhî hikmet erbabı tedavi eder.
mârifetlere özlü olarak bir ima ve işarette

222